Rodzaje znieczulenia u zwierząt

Dzięki wieloletniemu doświadczeniu, stale podnoszonym kwalifikacjom oraz dobrze wyposażonej sali operacyjnej oferujemy Państwu pełen zakres zabiegów i operacji chirurgicznych. Codziennie w naszej klinice wykonywane są zarówno standardowe, rutynowe zabiegi (sterylizacje i kastracje), jak i skomplikowane, specjalistyczne operacje ortopedyczne, onkologiczne, na jamie brzusznej.

W naszej pracy bardzo często spotykamy się z obawami właścicieli czworonogów dotyczącymi zabiegów przeprowadzanych w znieczuleniu. Każdy zabieg z użyciem narkozy niesie ze sobą pewne ryzyko, jednakże rozwój technik anestezji weterynaryjnej, dostępność badań profilaktycznych oraz szeroka gama weterynaryjnych środków anestetycznych pozwala nam na coraz bezpieczniejsze stosowanie znieczulenia u zwierząt towarzyszących.

Poniżej przyjrzymy się różnym rodzajom znieczulenia, które stosujemy w naszej lecznicy.

Sedacja i premedykacja

Sedacja stosowana jest zwykle do krótkich, niebolesnych procedur i zabiegów, gdzie konieczne  jest  jedynie uspokojenie i sen czworonożnego pacjenta.  Sedacja obniża aktywność ośrodkowego układu nerwowego, co skutkuje zmniejszeniem niepokoju i strachu zwierzęcia, nie wyłączając jego świadomości.  Zwykle wykorzystywana jest przy wykonywaniu zdjęć RTG (np. w kierunku dysplazji stawów biodrowych, łokciowych) , USG, opatrywaniu ran, zmianach opatrunku czy zdjęciu szwów.

Premedykacja  jest farmakologicznym przygotowaniem zwierzęcia do operacji.  Jej rolą jest uspokojenie, obniżenie reakcji bólowych , dzięki czemu możliwie jest płynne wprowadzenie zwierzęcia w stan głębokiego snu. Premedykacja polega na podaniu mieszanki leków przeciwbólowych i uspokajających w postaci zastrzyku domięśniowego.

Znieczulenie ogólne (narkoza)

Do wykonania zabiegu chirurgicznego konieczne jest wprowadzenie zwierzęcia w narkozę. Charakterystyczny dla znieczulenia ogólnego jest sen pacjenta, utrata świadomości, brak czucia bólu w obrębie całego organizmu oraz większy lub mniejszy stopień zwiotczenia mięśni. Stan wyłączenia zmysłów oraz zniesienia odruchów i bólu, potrzebny w czasie zabiegu operacyjnego uzyskiwany jest przez lekarza weterynarii przy użyciu kombinacji środków o różnym efekcie działania ( tzw. znieczulenie złożone). Wykorzystanie zrównoważonego znieczulenia umożliwia zastosowanie mniejszych, a co za tym idzie bezpieczniejszych dawek środków farmakologicznych, dostosowanych indywidualnie do pacjenta. Minimalizuje to ryzyko wystąpienia skutków ubocznych związanych z zastosowaniem jednorazowej, dużej dawki anestetyku.

Wyróżnia się dwa rodzaje znieczulenia ogólnego:

• Znieczulenie infuzyjne polega na dożylnym podaniu anestetyków. Leki podawane dożylnie są stopniowo metabolizowane i wydalane za pośrednictwem wątroby i nerek. Szybkość z jaką organizm wydala leki znieczulające zależy od wielu czynników m.in. funkcjonowania wątroby i nerek, dawki podanych leków czy stopnia nawodnienia organizmu. Proces ten może trwać od kilku do kilkunastu godzin, w tym czasie zwierzę w mniejszym lub większym stopniu odczuwa skutki przebytej narkozy, jest ospałe i nie do końca sprawne ruchowo. W porównaniu ze znieczuleniem wziewnym  znieczulenie tradycyjne odznacza się niższym od inhalacyjnego stopniem sterowności- lekarz weterynarii ma mniejszy wpływ na jego głębokość i czas trwania.
• Znieczulenie inhalacyjne uważane jest  za najbezpieczniejszy rodzaj znieczulenia. Zaintubowane zwierzę otrzymuje mieszankę anestetyczną tlenu i isofluranu na bieżąco, bezpośrednio do układu oddechowego. Narkoza wziewna zapewnia najlepszą kontrolę głębokości i czasu znieczulenia dzięki możliwości precyzyjnego sterowania stężeniem anestetyku we wdychanym powietrzu. Odłączenie dopływu środka usypiającego powoduje niemal natychmiastowe odzyskanie przytomności, co jest niezwykle istotne w przypadku zaburzeń parametrów życiowych pacjenta i komplikacji. Stała podaż tlenu, będącego nośnikiem środka anestetycznego zapobiega niedotlenieniu , intubacja dodatkowo usprawnia wdrożenie sztucznego oddychania w sytuacji niewydolności oddechowej czworonoga.

Zalety narkozy wziewnej  wynikają przede wszystkim z losów środka inhalacyjnego w organizmie zwierzęcia. W przeciwieństwie do narkozy infuzyjnej anestetyki wziewne w niewielkim stopniu metabolizowane są w organizmie, w większości wydalane są w niezmienionej formie poprzez układ oddechowy, a więc zdecydowanie mniej obciążają organizm. Z tego względu znieczulenie wziewne może być stosowane w przypadku pacjentów z chorobami układu krążenia, z niewydolnością nerek i wątroby, samic wymagających cesarskiego cięcia oraz pacjentów pediatrycznych i w podeszłym wieku. Po zastosowaniu narkozy wziewnej zwierzęta szybciej się wybudzają ( od kilkunastu sekund do kilku minut) i szybciej dochodzą do siebie.

Nasza klinika wyposażona jest obecnie w nowoczesny aparat do anestezji wziewnej Kruuse Moduflex Coaxial, uzupełniony o adapter Baina, który już wkrótce pozwoli nam na znieczulanie bardzo małych zwierząt
( gryzoni, szczeniąt, kociąt).

Bezpieczeństwo znieczulenia

Niemożliwe jest całkowite wyeliminowanie ryzyka jakie niesie ze sobą podanie środka znieczulającego, niezależnie od tego czy jest to krótka sedacja, czy wielogodzinna operacja w pełnej narkozie. Szacuje się, że negatywna reakcja na środek anestetyczny ( od niewielkiej opuchlizny w miejscu iniekcji, poprzez zaburzenia rytmu serca, aż do śmierci) występuje u 1 zwierzęcia na 100.000. Jednocześnie badania  wykazały, że ryzyko śmierci  w wyniku znieczulenia u zdrowego zwierzęcia jest niewielkie i wynosi 0,05% ( psy) i 0,11%  (koty).  Zatem korzyści płynące z wykonanego zabiegu są większe niż ryzyko związane z podaniem środka znieczulającego ( dla porównania- ryzyko związane  z narkozą jest niższe, niż ryzyko przewożenia zwierzęcia samochodem do i z lecznicy).
Zminimalizować skutki znieczulenie ogólnego można przede wszystkim odpowiednio przygotowując zwierzę do narkozy. Naszym priorytetem jest zaplanowanie bezpiecznego znieczulenia, dostosowanego indywidualnie do każdego pacjenta. Dlatego przed zakwalifikowaniem zwierzęcia do zabiegu lekarz przeprowadza dokładny wywiad z opiekunem, badanie kliniczne oraz  podstawowe badania preanestetyczne krwi, a w razie potrzeby dodatkowe badania takie jak echo serca,  RTG czy USG .Wszystkie te czynności są nie do przecenienia, gdyż pozwalają lekarzowi na wykrycie ukrytych chorób.

Rodzaj znieczulenia, środki anestetyczne oraz ich ilość dobierana jest zawsze indywidualnie do każdego pacjenta.

W czasie narkozy zwierzęta poprzez wenflon otrzymują dożylnie płyny, co zapobiega spadkowi ciśnienia oraz utrzymuje bilans elektrolitów. Ponadto dostęp do żyły gwarantuje też możliwość szybkiego podania odpowiednich leków w razie komplikacji i uzyskania natychmiastowego efekt u ich działania. W trakcie zabiegu za pomocą specjalistycznej aparatury monitorowane są podstawowe parametry życiowe zwierzęcia.  Do momentu wybudzenia, odzyskania przytomności i reakcji na bodźce nad zwierzęciem czuwa personel naszej kliniki.